آلرژی چیست؟
سیستم ایمنی یک شبکه پیچیده از سلول‌ها و ارگان‌های اختصاصی هستند که بدن را در مقابل عوامل خارجی مضر محافظت می‌کند. هنگامی که بدن شما در معرض عوامل مضری مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها قرار می‌گیرد، سیستم ایمنی با تولید آنتی‌بادی‌ها و فعال کردن سلول‌ها (گلبول‌های سفید) با این عوامل مضر مقابله می‌کند.
آلرژی (واکنش آلرژیک) وقتی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن اشتباها عوامل بی ضرر محیطی را بعنوان عوامل مضر و خطرناک شناسایی می‌کند و تولید آنتی‌بادی بنام IgE می‌کند.
علائم بیماریهای آلرژیک از موارد خفیفی مانند عطسه، سرفه، آبریزش از بینی ، خارش و کهیر تا علائم سیستمیک شدیدی مانند تنگی نفس، علائم گوارشی و شوک آنافیلاکسی متغیر هستند.
اجتناب از تماس با آلرژن مهمترین راه کنترل آلرژی محسوب می‌شود. البته در اغلب موارد این اجتناب به طور کامل امکانپذیر نبوده و پزشکان ناچار به استفاده از داروهای مختلف جهت کنترل آلرژی می‌شوند.
اما باید به خاطر داشت که پرهیز کامل تنها راه جلوگیری از واکنش آلرژیک می‌باشد.
آلرژی به واکنش سیستم ایمنی در برابر موادی گفته می شود که به خودی خود بی ضرراند و فاقد خطری برای بدن هستند، این مواد می تواند گرده گل باشد یا یک نوع ماده غذایی که به آن را آلرژن می گویند. علت به وجود آمدن آلرژی در بدن بیشتر افراد ریشه در وراثت دارد.
|
پانل آلرژن های غذایی
|
پانل آلرژن های تنفسی |
| شامل آناناس، پراکسیداز زنجبیل، ترکیبات ویتامین C، بادام زمینی، سویا، فندق، گردو، میگو، ماهی آزاد یا سالمون، صدف سیاه / گاو ماهی، نخود، هویج، کرفس، سیب، پرتقال، کیوی، سیب زمینی، آرد گندم، آرد چاودار، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، پیاز، انبه، موز، سفیده تخم مرغ، شیر، آلفا-آلبومین شیر، بتا-گلوبولین شیر، پروتئین شیر (کازئین) می باشند. | شامل پوسته های سوسک حمام، توسکا، درخت قان، درخت فندق، بلوط، گندم سیاه، درخت چنار، گزنه، بابونه، زهر زنبور عسل، زهر زنبور، لاستیک خام، کلادوسپوریوم، قارچ پنی سیلیوم نوتاتوم، قارچ آسپرژیلوس فومیگاتوس، موی گربه، موی اسب، موی سگ، موی خوکچه هندی، موی خرگوش، موی موش خرما، Derm.pteronyssinus [مایت. Farinae (مایت یا هیره گرد و غبار منزل) - Acarus siro (پوسته جرب)] Mixed grasses (خانواده غلات) - Ragweed (گرده گیاه آمبروسیا)، Ragweed short (گرده گیاه آمبروسیا)، Mugwort (گرده گیاه درمنه)، Ox-eye daisy (گل چشم گاوی)، Alternaria altern (اسپور قارچ آلترناریا) می باشند. |
مکانیسم واکنش آلرژیک چیست؟
هنگامی که یک سیستم ایمنی حساس یا فعال در معرض یک ماده حساسیت زا قرار می گیرد، چند اتفاق می افتد:
1- بدن برای مبارزه با ماده مذکور، شروع به تولید نوع خاصی پادتن یا آنتی بادی (Antibody) می کند که IgE نام دارد.
2- آنتی بادی های مذکور به نوعی سلول خونی که ماست سل (Mast cell) نام دارد متصل می شوندکه می توانند منجر به شروع واکنش های آلرژیک گردند. این سلول ها در دستگاه تنفسی و دستگاه گوارش، که محل اصلی ورود عوامل آلرژی زا است، فراوانند.
3- ماست سل ها با انفجار خود مواد شیمیایی مختلفی از جمله هیستامین (Histamin) آزاد می کنند که عامل اصلی بروز بسیاری از علائم آلرژی است که از جمله این علائم می توان به خارش گلو و آبریزش بینی اشاره نمود.
4- اگر ماده حساسیت زا در هوا باشد، عکس العمل آلرژیک در چشم ها، بینی و راه های هوایی ریه ها رخ می دهد و اگر این ماده آلرژن (آلرژی غذایی) خورده شود، عکس العمل آلرژیک در دهان، معده و سایر بخش های دستگاه گوارش می توانند بروز می کند. گاهی مواد آزاد شده توسط واکنش های آلرژی در بدن به قدری زیاد است که علائم بسیار حادی نظیر کهیر، کاهش فشار خون، شوک یا بیهوشی (شوک آنافیلاکسی) را به وجود می آورند. امروزه بیماری های آلرژیک به مهمترین علت مراجعه بیماران به پزشک تبدیل شده است. به همین جهت عده ای از محققین جهان دائما در حال ابداع روش هایی هستند تا تشخیص حساسیت آسانتر شود زیرا شناسایی ماده حساسیت زا مهمترین مرحله برای درمان آلرژی ها می باشد.
بیماری های آلرژیک را می توان از علائم بالینی، انجام آزمایش خون (سلول های خونی، IgE سرم)، تست آلرژی پوستی و نمونه گیری از ترشحات دستگاه تنفسی تشخیص داد. در مان بیماری آلرژی در صورت مشخص بودن علت به وجود آورنده آلرژی، اجتناب از تماس و استفاده از آلرژن های غذایی است و در صورت مشخص نبودن علت باید از درمان دارویی تحت نظر پزشک استفاده شود.
آزمایشگاه ایمونولوژی بیمارستان مسیح دانشوری اقدام به راه اندازی سیستم غربالگری آلرژی نموده است که اساس آن بر تشخیص IgE اختصاصی بر علیه آلرژن های مختلف در سرم انسان می باشد.
|
مزایای تست غربالگری آلرژی از طریق آزمایش خون نسبت به سایر روش ها: - با یک خونگیری ساده قابل انجام است و نیازی به تزریقات مکرر پوستی و مراجعات بعدی برای پیگیری واکنش بدن نسبت به آنها نیست. - سهولت انجام تست برای نوزادان و کودکان - عدم ایجاد واکنش های آنافیلاکسی در افراد پر خطر - حساسیت و ویژگی بالا - قیمت بسیار مناسب در مقایسه با سایر روش های موجود بخصوص تست پوستی - تشخیص سریع نوع آلرژن در عرض 4 ساعت |
آلرژن-گردو |
این نکته برای پزشکان محترم قابل توجه است که نتایج تست IgE اختصاصی بایستی با علائم بالینی تفسیر شود تا یرای پیش بینی دوره بیماری آتوپیک مورد بهره برداری قرار گیرد. این امر به ویژه در مورد اطفالی که حساسیت غذایی در آنها در حال شکل گیریست اهمیت دارد زیرا تشخیص زود هنگام آلرژی می تواند به درمان بهتر و جلوگیری از عوارض احتمالی آن کمک کند. به طور مثال گزارش شده است که با درمان اطفال مبتلا به آسم تا قبل از پنج سالگی می توانید از کاهش فعالیت تنفسی در آنها پیشگیری کنید.
ارزش نتایج منفی تست IgE رانیز نباید نادیده گرفت زیرا در بسیاری از موارد غیر آلرژیک و دوسوم بیمارانی که علائم شبه آلرژی نشان می دهند کسب یک نتیجه منفی در تست حساسیت، راهنمای خوبی برای کشف سایر علل اتیولوژیک بوده و از درمان های غیر ضروری جلوگیری می کند.
رعایت نکات زیر در مورد کودک مبتلا به
آسم و آلرژی ضروری است:
- اجتناب از حضور در محیط های آلوده بخصوص دود سیگار (لازم به ذکر است که حتی کشیدن سیگار در خارج از خانه (بالکن-زیرهود) نیز می تواند تاثیرات خود را در تشدید علائم فرزندتان بگذارد)
- اجتناب از حضور در محیط های شلوغ و پر جمعیت
- اجتناب از تماس با گرد و غبار و گرده گل و گیاهان بخصوص در فصل بهار
- اجتناب از برخورد مستقیم با هوای سرد (استفاده از شال گردن در فصل زمستان که جلوی دهان و بینی را بپوشاند توصیه می گردد)
- اجتناب از تماس مستقیم با باد کولر و پنکه
- دیوارهای اتاق خواب کودک هفته ای یکبار با دستمال مرطوب و تمیز گردگیری و سایر وسایل روزانه گردگیری شود.
- از استفتده از فرش و گلیم و هرگونه پوشش پشمی و پرزدار در اتاق خواب کودک خودداری شود.
- اسباب بازی های پشمی حتما هفته ای یکبار شسته شوند. (ترجیحا استفاده نشوند)
- در صورت استفاده از پتو حتما با ملحفه در قسمت زیر و رو پوشیده شود.
- توصیه می گردد که ملحفه های کودک هر دو هفته با آب داغ شستشو شود
- از هرگونه بالش پشم، پر یا پنبه استفاده نشود و بجای آن از بالش ابری استفاده شود.
- در صورت تشدید علائم در هنگام فعالیت و بازی حتما با پزشک معالج مشورت گردد.
- استفاده از استخر بدلیل بوی کلر ضدعفونی می تواند موجب تشدید علائم گردد که در این صورت حتما با پزشک معالج مشورت گردد.
- اجتناب از بوی عطر - اسپری - حشره کش - وایتکس و مواد شوینده اسیدی (در فصل خانه تکانی)
- استفاده از مکمل های ویتامین C و امگا 3 (روغن ماهی) می تواند در کاهش علائم موثر باشد.
- از نگهداری حیوانات خانگی مثل سگ و گربه و خرگوش خودداری شود.
- کودکان چاق حتما با نظر متخصص تغذیه تحت رژیم غذائی مناسب قرار گیرند.
- در بعضی کودکان آلرژی شدید نسبت به شیر گاو و فرآورده های آن دیده می شود که بهتر است از شیرهای حاوی پروتئین سویا (با نظر پزشک معالج) استفاده شود.
مواد خوراکی زیر می تواند موجب تشدید علائم گردد که بهتر است در مصرف آنها دقت لازم صورت گیرد:
مواد خوراکی با اثر حساسیتی زیاد:
- توت فرنگی
- کیوی
- بادمجان
- گوجه فرنگی
- مرکبات بخصوص نارنگی
- بادام زمینی
- سس گوجه فرنگی
- شکلات - کاکائو - شیر کاکائو
- سفیده تخم مرغ
- ادویه جات
- چای - قهوه
- مواد سرخ کردنی (بهتر است غذا بصورت پخته شده یا کباب شده باشد)
- ماهی (در صورت بروز حساسیت بهتر است خذف گردد)
- تنقلاتی مانند چیپس و پفک
- سوسیس و کالباس (بدلیل وجود مواد افزودنی و نگهدارنده)
مواد کنسرو شده بدلیل وجود بنزوات
